Διαμαρτυρία για τη Διδασκαλία της Ιστορίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

Διαμαρτυρία  για  τη  Διδασκαλία της Ιστορίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

Το τελευταίο διάστημα παρακολουθούμε μια προϊούσα υποβάθμιση στη διδασκαλία της Ιστορίας στη Δευτεροβάθμια Εκαπίδευση. Μια σειρά από κινήσεις οι οποίες υπαγορεύονται, στην καλύτερη περίπτωση, είτε από άστοχους σχεδιασμούς είτε από κριτήρια αμιγώς και στενά οικονομικά, οδηγούν στην περιθωριοποίηση του γνωστικού αντικειμένου, αφού:

1.      Η Ιστορία δίδεται για διδασκαλία ως πρώτη ανάθεση στους φιλολόγους (ΠΕ02) και σε αποφοίτους του Τμήματος Μεθοδολογίας Ιστορίας και  Θεωρίας της Επιστήμης – ΜΙΘΕ (ΠΕ33)[1] του ΕΚΠΑ και ως δεύτερη ανάθεση σε ειδικότητες οι οποίες έχουν διδαχθεί ελάχιστα το επιστημονικό αντικείμενο και καθόλου την ειδική διδακτική του στην αρχική τους επιμόρφωση (Πανεπιστήμιο). Οι ειδικότητες αυτές είναι ΠΕ01 - Θεολόγοι, ΠΕ05, ΠΕ06, ΠΕ07, ΠΕ34 (Αγγλικής, Γαλλικής, Γερμανικής, Ιταλικής Γλώσσας αντίστοιχα), ΠΕ10 (Κοινωνιολόγων) και ΠΕ13 (Νομικών –Πολιτικών Επιστημών).

2.       Η πραγματικότητα (στοιχεία των Διευθύνσεων Δευτεροάθμιας Εκπαίδευσης)  δείχνει ότι η Ιστορία, πρακτικά, δεν διδάσκεται πλέον από τους φιλολόγους αλλά από όλες τις άλλες ειδικότητες - καθεστώς πια στα Γυμνάσια της χώρας, τα τελευταία χρόνια.

3.      Από τα ΕΠΑΛ καταργήθηκε από το περασμένο σχολικό έτος η διδασκαλία του αντικειμένου στη Β΄τάξη: ήταν η Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία. Ιστορία στα Επαγγελματικά Λύκεια της χώρας διδάσκεται πλέον μόνο η Α΄τάξη και φυσικά, Αρχαία Ελληνική Ιστορία.

4.      Το μάθημα της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίαςις στη Γ΄ Τάξη του Γυμνασίου από αυτή τη χρονιά θα διδάσκεται για 2 ώρες την εβδομάδα αντί για 3 που διδάσκονταν μέχρι σήμερα. Παραμένει, ωστόσο,  το ίδιο Πρόγραμμα Σπουδών και το ίδιο σχολικό εγχειρίδιο τα οποία σχεδιάστηκαν για τρίωρη διδασκαλία.

5.      Εισάγεται η διδασκαλία της Τοπικής Ιστορίας η οποία θα διδάσκεται για ένα τρίμηνο στη Γ΄τάξη Γυμνασίο στη Ζήνη Βιωματικών Δράσεων. Η διδασκαλία του αντικειμένου ωστόσο, ανατίθεται σε ΟΛΕΣ τις ειδικότητες πλην Φιλολόγων,  Μαθηματικών και Φυσικών!

Η τελευταία απόφαση (η οποία φαίνεται να αναιρείται, εν μέρει, σε χρόνο ρεκόρ) είναι φυσικό να έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων από τον εκπαιδευτικό κόσμο: το μάθημα αντιμετωπίζεται ως μια εύκολη και μη απαιτητική διαδικασία, αφού ΟΛΕΣ οι ειδικότητες (βλ. γυμναστές, καθηγητές πληροφορικής και τεχνολόγοι ειδικότητες στις οποίες, προφανώς, υπάρχει διαθεσιμότητα) μπορούν να εκπονήσουν ένα project Τοπικής Ιστορίας. Οι αυστηρές πειθαρχίες της Ιστορίας, η ειδική διδακτική, η προσέγγιση δύσκολων και σύνθετων ιστορικών εννοιών, η γνωστική και παιδαγωγική σκευή την οποία πρέπει να διαθέτει ένας εκπαιδευτικός για να προσεγγίσει το σύνθετο και ιδιαίτερα απαιτητικό αντικείμενο της Ιστορίας δεν λαμβάνονται καθόλου υπόψη στο σχεδιασμό του ΥΠΕΘ.

Το μάθημα της Ιστορίας για όλους τους ανωτέρω λόγους θα πρέπει να διδάσκεται από εξειδιεκευμένους εκπαιδευτικούς, πρωτίστως αποφοίτους ιστορικών τμημάτων και φιλολόγους. Η συνεχής ενδουπηρεσιακή κατάρτιση (όπως και σε όλα τα διδακτικά αντικείμενα) θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για την πολιτεία. Σε καιρούς δύσκολους η Εκπαίδευση θα πρέπει να αποτελεί αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα και όχι να δέχεται ψίχουλα: είναι φανερό ότι η αδυναμία διορισμού εκπαιδευτικών από τις προαναφερθείσες «βασικές» ειδικότητες οδηγεί σε λύσεις εξαμβλωματικές.

Η καλλιέργεια της ιστορικής συνείδησης, ως αποτέλεσμα της ιστορικής κατανόησης και του ιστορικού γραμματισμού, αποτελεί πρώτιστο καθήκον για όλους μας και προϋπόθεση για την ανάπτυξη της υγιούς συνείδησης του ενεργού πολίτη.  Σε μια περίοδο κυριαρχίας λαϊκισμού και εθνικισμού με ποικίλες εκφάνσεις κατά την οποία οι χρήσεις και καταχρήσεις της Δημόσιας Ιστορίας υποκαθιστούν την ιστορική εκπαίδευση, η επιστημονική προσέγγιση του αντικειμένου αποτελεί επιτακτική πρωτεύουσα ανάγκη. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη σοβαρή αναδιάρθρωση και εκσυγχρονισμό των Προγραμμάτων Σπουδών και των σχολικών εγχειριδίων Ιστορίας σε Γυμνάσιο και Λύκειο, την ανανέωση και τον εκσυγχρονισμό της διδακτικής μεθοδολογίας με την εισαγωγή πολυπρισματικών και ενσυναισθητικών προσεγγίσεων, μεθοδικής επεξεργασίας ιστορικών πηγών, ενεργητικής και ομαδοσυνεργατικής μάθησης: η ιστορία ως πρόβλημα, για την  επίλυση του οποίου θα πρέπει να επιστρατευτούν και να γίνουν κατανοητές ιστορικές έννοιες β΄επιπέδου (αιτιακή συνάφεια, μακροπρόθεσμες συνέπειες, συνέχεια / ασυνέχεια  (τομή), ομοιότητα και διαφορά, ιστορική σημασία, τεκμηρίωση, ηθική διάσταση), πέρα από εκείνες του α΄ επιπέδου (τι, ποιος, πού, πότε, γιατί). Να μπορούν οι μαθητές να δουν τη «μεγάλη εικόνα» και να εντάσσουν το τοπικό και εθνικό στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πλαίσιο, μακριά από ομφαλοσκοπικές και εσωστρεφείς αναφορές. Όλα αυτά απαιτούν καταρτισμένους εκπαιδευτικούς ειδικότητας και όχι «όλες τις ειδικότητες πλην των αρμοδίων ιστορικών/φιλολόγων».

Καλούμε τους υπεύθυνους για την λαθεμένη αυτή ενέργεια να τη διορθώσουν με ξεκάθαρο μήνυμα και τρόπο που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση και την πολιτεία να σκύψει με υπευθυνότητα και σοβαρότητα στο πρόβλημα της ιστορικής εκπαίδευσης των μαθητών μας.

Πρωτοβουλία Εκπαιδευτικών για τον Όμιλο για την Ιστορική Εκπαίδευση στην Ελλάδα.

Υπογραφές

Έφη Αργυρού

Τερέζα Γιακουμάτου

Ιωάννα Δεκατρή

Σεβαστή Λάζαρη

Κώστας Μέκκας

Νατάσα Μερκούρη

Κατερίνα Μπρεντάνου

Γιάννης Παρίσης

Τριαντάφυλλος Πετρίδης

Παναγιώτης Πυρπυρής

Βασιλική Σακκά

Ηλίας Στουραΐτης

---

[1] Οι διορισμένοι συνάδελφοι με την ειδικότητα αυτή είναι ελάχιστοι  (μονοψήφιος αριθμός).